Sporda Çocuk İstismarına Karşı Ne Yapmalı?
Sporda özellikle de bireysel sporda çocuk istismarına karşı önemli bir uyarı geldi. Bilgi Üniversitesi öğretim üyelerinden Dr İlknur Hacısoftaoğlu, "Çocuğun yetişkinle izole bir ortamda yalnız kalmaması gerekir" dedi.
Çocuk koruma sistemi kurulmalı
Spor yapmak Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 31. maddesine göre her çocuğun hakkı. Taraf Devletler çocuğun dinlenme, boş zaman değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence (etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma hakkını tanırlar. Çocukların spora özgü farklı ihmal ve istismar biçimleriyle de karşılaşabildiklerini belirten iki akademisyen, spor alanında çocuğun iyi olma halinin sağlanabilmesi için tüm paydaşların dâhil olduğu bir çocuk koruma sisteminin kurulması gerektiğine dikkati çekti.
Çocukların güvenliği sağlanmalı
Hacısoftaoğlu, öncelikle güvenlik önlemleri alınması gerektiğine vurgu yaparak, "Maçlar ve antrenmanlar sırasında çocukların kullanması gereken kask veya dizlik gibi güvenlik ekipmanlarının temininden spor salonunda uygun hava sıcaklığının sağlanmasına, tuvaletlerin hijyenine, soyunma odalarında mahremiyetin korunmasına kadar her alanda gerekli önlemler alınarak çocuğun güvenliğini sağlamak yetişkinlerin yükümlülüğü" dedi.
'Acı yoksa başarı da yok' yanlıştır
Sporda fiziksel istismarın yaşanabildiğini kaydeden Hacısoftaoğlu, "Sporda başarı kazanmanın mottosu olarak 'acı yoksa kazanmak yok' anlayışı sıklıkla karşımıza çıkıyor. Oysa çocukların acı çekmeden, spordan keyif alarak bu alana katılabilmelerini sağlayabilmemiz gerekiyor. Çocuğun yaşına uygun olmayan antrenman programlarına dâhil edilerek, gelişiminin engellenmesi, oyun sırasında yaralanmasına rağmen oyuna devam ettirilmesi, fiziksel gelişimine uygun olmayan yaşından büyük takımlarda oynatılması, çocuklara antrenman sırasında bir alet fırlatmak veya fiziksel şiddet uygulamak bu istismar biçimine örnek verilebilir" dedi.
Zorlamayla başarı ilişkisi hatalı
Türkiye'de zorlamayla başarı arasında bağlantı kurulduğunu vurgulayan Hacısoftaoğlu, "Türkiye'nin spor kültüründe ne yazık ki çocuk ne kadar zorlanırsa o kadar başarılı olur anlayışı çok yaygın. Özellikle antrenörlerde çocuğa bağırmanın, ona kötü davranmanın onun spor alanındaki başarısını artıracağı yaklaşımıyla çok sık karşılaşıyoruz. Tüm bu davranışlar çocuğa karşı bir motivasyon aracı olarak kullanılsa da duygusal istismar anlamına geliyor" dedi.
Antrenörle çocuk arasına mesafe
Özellikle bireysel sporlarda antrenörle sporcu çocuk arasında olması gereken mesafenin ihlal edildiğini anlatan Hacısoftaoğlu, "Çocuğun başarısını engelleyecek olsa dahi, bir şekilde antrenöre bağlı olma durumu devam edebiliyor. Mutlaka yetişkin ve çocuk arasında olması gereken mesafenin korunması gerekiyor" dedi.
İstismara karşı önlemler
Hacısoftaoğlu, çocuk sporculara karşı yapılan cinsel taciz ve istismarı konusunda alınması gereken önlemlere de değindi. Hacısoftaoğlu, "Çocukların özellikle bireysel sporlarda yetişkinle birebir çalışması gerekiyor. Böyle durumlarda çocuğun yetişkinle izole bir ortamda yalnız kalmaması, mutlaka başkaları tarafından da görülebilir ortamlarda çalışması gerekiyor. Sporun beden merkezli oluşu, antrenörün çocukla bedensel temas kurmasını gerektiriyor. Burada davranış kodlarının spora özel olarak düzenlenmesi, tüm yetişkinlerin ve çocuğun bundan haberdar olması çok önemli" dedi.
Çocuğun beyanı esas olamaldır
Harekete geçme konusunda çocuğun beyanının esas olması gerektiğini kaydeden Hacısoftaoğlu, "Herhangi bir sorun yaşandığında çocuğun beyanı bizi harekete geçirmeli. Yani beyana bağlı olarak soruşturmayı başlatmalıyız" dedi. Hacısoftaoğlu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı'nın çocuk koruma ilkelerinin yürürlüğe girmesi ve bu alanın çocuklar için güvenli bir alan olarak kurulması için gerekli politikaları hayata geçirmesi gerektiğini de belirtti.
İstismara müdahale geç kalınıyor
Bilgi Çocuk Çalışmaları Birimi Koordinatörü Gözde Durmuş da müdahalenin genelde ihmalden sonra gerçekleştiğinin altını çizerek şunları söyledi: "Çocuğa yönelik ihmal ve istismar davranışları yaşandıktan sonra müdahale ediyoruz. Oysaki bunlar yaşanmadan önce çocuğun güvenliğini ve iyi olma halini sağlayacak her türlü düzenlemenin yapılması gerekiyor. Bunun için her şeyden önce mevcut algıyı dönüştürmek gerekiyor. Çocukla teması olan herkesin bu konuda bilinçli olması gerekiyor" dedi.