Dünya futbolunun bahisle imtihanı! Bağımlılık artıyor...

Premier Lig yönetiminden bahis önlemi

İngiltere Premier Lig’de 2024-2025 sezonunda mücadele eden 20 takımdan 11’inin ana sponsoru bahis şirketleri. Bahis markaları sadece bu sezon İngiltere League One’da forma anlaşmaları için yaklaşık 135 milyon dolar harcadı. Profesyonel liglerin ana sponları bahis şirketleri. Bristol Üniversitesi'nden yapılan araştırmada bahis reklamlarının bu sezon Premier Lig maçlarında bir önceki yıla göre %165 daha fazla olduğunu gösteriyor.

İngiltere nüfusu yaklaşık 70 milyon. Ülkede nüfusun yüzde 20’si bahis ya da kumar oynuyor. İngiltere Premier Lig yönetimi mevcut sponsorluk anlaşmalarının sona ermesini bekliyor. 2026 yazından sonra bahis şirketleri Premier Lig takımlarına forma sponsoru olamayacak. Lig yönetimi oyuna zarar verdiği gerekçesiyle böyle bir karar aldı.

Kulüplerin bahis firması sponsorluğu bağımlılığı artıyor

Dünyada bahis bağımlığının en yüksek olduğu ülkelerden biri Avustralya. Bu ülkede yapılan bir araştırma, tuttukları takımın formasında bahis reklamı gören futbolseverlerin bahis bağımlılığını arttırdığı yönünde. Belçika ve İtalya gibi ülkelerde bahis şirketlerinin forma sponsorluğu yasak. Burada bahis ve kumar sitelerinin kurnazlığı devreye giriyor. Bahis ve kumar siteleri, kulüplerle kendilerine ait hayır kurumları, haber siteleri ya da eğlence web siteleri logolarıyla sponsorluk anlaşmaları yapıyorlar. Şampiyonlar Ligi’nde finale kalan Inter ve Belçika takımı Club Brugge ile yaptıkları anlaşmalar gibi...

Bahis şirketleri son 1 yılda futbol kulüplerine büyük yatırım yaptı

Dünya futbolunda Asya bahis şirketlerinin etkisi çok büyük. Bu şirketler bir yandan kulüpler üzerinden görünürlüğünü arttırmak isterken, diğer tarafta bağımlılığı arttırmak için psikologlarla çalışıyorlar. Son 1 yılda 300’e yakın üst düzey kulüple sponsorluk anlaşmaları imzaladılar. Özellikle Avrupa’nın popüler takımlarını tercih ediyorlar. Yaklaşık 15 milyar dolar bütçe ayırdılar. Bu rakamlar yüksek gelebilir ancak 2024 yılında bahis ve kumar sektörünün yıllık cirosu 5 trilyon dolara ulaştı. Bu rakamın 1.9 trilyon doları yasa dışı olarak oynanıyor.

Bahis ve kumar şirketleri hem kulüpleri hem taraftarları bağımlı yaptı

Türkiye de dahil birçok ülke bahis ve kumar bağımlığıyla mücadele ediyor. Ancak işin diğer tarafı vahim... İspanya’da yapılan bir araştırmada kulüplerin mevcut ekonomilerini yönetmeleri için bahis ve kumar şirketlerinden gelecek sponsorluk anlaşmalarına ihtiyaç duyduğu yönünde. Avrupa kıtasındaki 31 ülkenin 14’ünün lig sponsoru bahis ve kumar siteleri. Bu da karşımıza şu sonucu çıkarıyor: Bahis ve kumar şirketleri sadece oynayanları değil kulüpleri de kendilerine bağımlı yapmış.

Dünyanın önde gelen bağımlılıkla mücadele merkezlerinden Gambling with Lives (Hayatla kumar oynamak) bahis ve kumar sektörüne savaş açtı. Bu vakıf futbolda bahis ve kumar şirketlerinin reklam anlaşmalarını iptal ettirmek istiyor. The Big Step (Büyük adım) mottosuyla yapılan organizasyonun sorumlusu Tom Fleming, ‘’Bahis ve kumar bağımlığından kurtulmak isteyen birçok futbolsever maçları izleyemiyor. Çünkü maçlar sırasındaki bahis şirketlerinin reklamları bağımlılığı tetikliyor.’’ dedi.

Hollanda önce izin verdi, sonra iptal etti

Football Benchmark'tan Pedro Iriondo, "Kulüpler ana sponsor ya da forma sponsoru için büyük markalarla anlaşma yapabilirler ancak bahis şirketleri çok büyük ödemeler yapabiliyor. Diğer sektörlerin bununla yarışması zor görünüyor’’ dedi.

Bahis ve kumar şirketleri futbol kulüplerine büyük yatırımlar yaparken, ülkelere çok büyük maliyetler çıkarıyorlar. İtalya tüketici hakları başkanı Gabriele Melluso, "Bahis ve kumar reklamlarının ülkede izin verilmesi Serie A takımlarına da yıllık 100 milyon euro gelir sağlayacak ama diğer tarafta bağımlığı arttıracak. Kumar ve bahis bağımlılığının tedavisi için gereken kamu harcamaları göz önüne alındığında topluma milyarlarca dolarlık sağlık maliyeti yüklenecek" dedi.

Hollanda'da da benzer bir fikir değişikliği yaşandı. Futbol için kumar sponsorlukları 2021 yılında yasallaştırıldı. Ancak kısa sürede ülkede bahis ve kumar bağımlığında ciddi bir artış yaşandı. Bu yasa geçen yıl geri çekildi. Temmuz 2025’ten sonra kulüplerin bahis ve kumar şirketleriyle sponsorluk anlaşmaları yapması yasaklandı. Hollanda Eredivisie’de bu sezon mücadele eden 18 takımın 6’sının ana sponsoru bahis ve kumar şirketleriydi. Dünya Sağlık Örgütü'nün Kumar Bozukluğu Uzman Grubu üyesi Charles Livingstone, ‘’Araştırmalar neticesinde kumar ve bahis reklamlarına ne kadar çok maruz kalırsanız, oynama olasılığınızın o kadar yüksek olduğunu açıkça gösteriyor’’ dedi.

Kara listedeki şirketler kulüplere sponsor oldu

Sezon başında Galatasaray’ın, uzantısı yaşa dışı bahis ve kumar sitesi olan bir firmayla yaptığı sponsorluk anlaşması çok tartışılmıştı. Anlaşma daha sonra tepkiler üzerine iptal edilmişti. İtalya ve Estonya’da da böyle bir olay yaşandı. Milan, İtalya’da lisansı olmayan bir marka ile sponsorluk anlaşması yaptı. Estonya’da 2 kez lig şampiyonu olan Nõmme Kalju için de aynı durum geçerli. Bahis ve kumar dostu Curaçao'da kayıtlı bu şirketler İtalya ve Estonya’da kara listede. Ancak iki ülkede de erişilebilir durumdalar. İtalya ve Estonya’daki yetkililerin bu durum karşısında bir hamle yapmamaları dikkat çekici.