Futbol Video Desteği nedir? Hakemliğe katkı sunabilir mi?

Hakem tartışmaları artıyor

Futbol Video Desteği (FVS), FIFA tarafından, bu yılın başlarında uygulamaya konuldu ve Video Yardımcı Hakem (VAR) sistemini uygulayamayan ligler için video hakem desteğini erişilebilir hale getirmeyi amaçlayan yeni bir inceleme sistemi.

VAR, futboldaki kritik kararların nasıl gözden geçirileceğini yeniden şekillendirdi. Ancak VAR sisteminin iyi ya da kötü olması başka bir tartışma konusu. Çünkü VAR sistemi futbola girdiğinden bu yana hakem tartışmaları azalacağına daha da arttı.

Pozisyonları kontrol etmek için ayrı bir video hakem ekibine ihtiyaç duyan VAR'ın aksine, FVS basit bir yaklaşımı benimsiyor. FVS de yalnızca açık ve bariz hatalar geçerli. Goller, penaltılar, doğrudan kırmızı kartlar ve hatalı oyuncu kimliği ile cezalandırma.

Sistem nasıl işleyecek?

Hakem bir karar verdiğinde, her takımın teknik direktörü, dördüncü hakeme bir inceleme başlatma kartıyla işaret vererek karara itiraz etme seçeneğine sahip. Her takıma maç başına iki müdahale hakkının verildiği uygulamada hakem teknik direktörün müdahalesi doğrultusunda karara uyarsa inceleme hakkı saklı kalıyor. Bu sistem, Amerikan Futbolu, voleybol ve basketbol gibi diğer sporlardaki itiraz kurallarına benziyor. Yeni uygulama hocalara değerlendirmelerini akıllıca kullanmaları için stratejik bir seçenek sunmuş oluyor.

Teknik direktörün kart ile yaptığı itiraz dördüncü hakem tarafından maçı yöneten hakeme iletiliyor ve hakem verdiği kararı onaylamak veya değiştirmek için monitöre gidip pozisyonun görüntülerini inceliyor.

Sadece operatör görev yapıyor

İnceleme sırasında hakem, video inceleme operatörünün yardımıyla saha kenarındaki monitörden görüntülere bakıyor. Ancak FVS minimum kamera sayısı sınırı olmadığı için bazen az sayıda kamera incelemenin sonuçsuz kalmasına neden olabiliyor. Bu durumda teknik direktörün itiraz hakkı yine saklı kalıyor. Bu kolaylaştırılmış sistem, VAR'ın birçok lojistik gereksinimini ortadan kaldırırken, aynı zamanda antrenörlere oyunu değiştirecek hataları düzeltme şansı da sunuyor.

FIFA, FVS'yi halihazırda Mavi Yıldızlar/FIFA Gençlik Kupası ve Kolombiya'daki U-20 Kadınlar Dünya Kupası dahil olmak üzere gençlik turnuvalarında test etti. Denemeler olumlu geri bildirimler aldı ve FIFA Hakem Komitesi Başkanı Pierluigi Collina, deneyimi "çok çok olumlu" olarak nitelendirdi. Denemeler, insanlar tarafından kullanılan kameralardan otomatik çekim yapan kameralara kadar çeşitli alternatifleri test ederek FVS'nin farklı ortamlara nasıl uyarlanabileceğine dair önemli bilgiler sağladı.

Örneğin U-20 Kadınlar Dünya Kupası'nda, bir hata nedeniyle Avustralya'nın golü iptal edildiğinde teknik direktörün itirazı sonrası FVS etkili bir şekilde kullanılarak hata düzeltildi. FIFA, FVS'yi "VAR tarafından tespit edilen aynı tür hataların incelenmesi için kullanılabilecek daha uygun fiyatlı teknoloji" olarak tanımlıyor. Collina, FIFA'nın sürekli denemeler yapmaya devam edeceğini vurgulayarak şunları söylüyor. "Bu sistemi müsabakalarında uygulamak için ilgi gösteren herkese bu sistemi sunabilmeyi umuyoruz."

Antrenörlerin proaktif olarak inceleme talebinde bulunma olanağı, oyun dinamiklerinde bir değişime işaret ediyor. Antrenörler, video görevlilerine güvenmek yerine kritik anlarda takımlarını savunup oyuna yeni bir stratejik derinlik düzeyi de katıyor. FVS'nin esnekliği kullanılması gereken kamera sayısına kadar uzanıyor. FIFA basit kurulumlar için 1-4 kameranın yeterli olduğunu belirtiyor.

"Sistem için çok sayıda talep aldı"

FIFA bu konuda yaptığı açıklamada "VAR sistemi dünya çapında 200'den fazla müsabakada uygulanmaya başlamış olsa da FIFA, federasyonlardan alternatif, uygun maliyetli bir sistem için çok sayıda talep aldı."

"Çığır açıcı bir seçenek olabilir"

FVS'nin üst düzey liglerde VAR'ın yerini alması pek mümkün olmasa da VAR’a alternatif arayanlar için değerli bir çözüm sunuyor. FIFA, sistemi iyileştirmeye, denemelere devam etmeye, takımlardan ve yetkililerden gelen geri bildirimleri değerlendirmeye devam ediyor. Yüksek maliyetler olmadan hakemliği geliştirmek isteyen ligler için FVS, adil oyunu ve erişilebilirliği artıran çığır açıcı bir seçenek olabilir.

Üst düzey müsabakalarda FVS'nin ek olarak uygulanması için henüz bir zaman çizelgesi olmasa da denemelerdeki başarısı, FVS'nin veya en azından bazı özelliklerinin çok izlenen liglerde yakın gelecekte uygulanabileceğine işaret ediyor.

Uygulamadaki antrenörler vasıtasıyla müdahale özelliği futbola ilginç bir dinamik getirebilir ve VAR kararlarına da iyi bir katkı sunabilir. Antrenörlere belirli incelemelerde söz hakkı vermenin sürece strateji ve şeffaflık unsuru katabileceği VAR sisteminde bazı kararların ne kadar uzun sürdüğü göz önüne alındığında, antrenörlerin kısa müdahalesinin zararı olmayacağı da dile getiriliyor.

Hepimiz şüpheli VAR müdahalelerine tanık oluyoruz ve bu nedenle teknik direktörlerin müdahalelerini nasıl ve ne zaman kullanmayı seçtiklerini veya taktik nedenlerden dolayı ne zaman müdahale etmeyeceklerini görmek heyecan verici olabilir.

FIFA, VAR'ın onlara göre çok iyi olduğu için başka müdahalelerin gerekli olmadığını savunabilir. Ancak teoride iyi gözüken uygulamada ciddi ince ayarlara ihtiyacı olduğu konusunda tüm dünyada hemen herkes hemfikir.