'Kiralık oyuncuları satın yoksa iflas edeceksiniz'

''UEFA ‘nın Türkiye liglerinde yer alan takımların yaptığı kontrolsüz harcamalar nedeniyle sıkı denetime tabii tuttuğunu biliyoruz. Bu denetim, kulüplerimizi UEFA Finansal Fair Play şartlarına uymaya ve yeni çözümler aramaya itmiştir. Bu çözümlerin başında da kiralık transfere yönelme gelmektedir.

Ama kiralık formülü de kulüplere farklı bir külfet yüklüyor. Bonservis ücreti konusunda kulüplerimizin menfaatine olan bu kiralama, ücret konusundaysa pek de lehte gözükmüyor. Kiralık futbolcu sayısı, lig tarihimizin en yüksek seviyesinde.

Kiralama yanlış bir sözleşme şekli midir? Tabii ki güncel koşullar nedeniyle kulüpler için doğru bir tercih.
Dünyayı sarsan koronavirüs (corana virüs Covvid-19) ile mücadele ediyoruz. Dünya Sağlık Örgütü'nün pandemi ilan etmesiyle tüm dünyada bir çok lig durdu. Sadece futbol değil, hayatın her alanında bir belirsizlik var.

Futbolda bu belirsizliğin yaratacağı en önemli sorunsa batma noktasına gelen kulüplerimizin futbolcularıyla süren sözleşmelerinin hukuksal durumudur. Bilindiği üzere kulüplerimizin en büyük gider kalemi futbolcu ücretidir.

TFF bir türlü belirsizliği aşamıyor

Kulüpler şu an Türkiye Futbol Federasyonu'nun (TFF) alacağı somut kararları bekliyor. Ne yazık ki TFF bu belirsizlik nedeni ile zorunlu olarak ucu açık açıklamalar yapıyor. TFF açıklamaları, salgının ne zaman sona ereceğine dair belirsizliğin bir yansıması.

Bu durumda kaderi ile başbaşa kalan ve an itibari ile hiçbir gelir elde edemeyen kulüpler ne yapmalıdır.
Kulüp yönetimleri bir an önce toplanarak durumlarını gözden geçirmeli. Ciddi tasarruf politikaları uygulamalı ve öncelikle ciddi bir mali yük olan kiralık futbolcuları göndermeliler.

TFF Profesyonel Futbolcu Statüsü ve Talimatı'nın 19.maddesinin 3.fıkrasında yer alan “… her halükârda sözleşmelerin bitiş tarihi 31. Mayıs olarak tespit edilmesi zorunludur. Sözleşme bitiş tarihinden sonra resmi müsabakaların devam etmesi halinde, sözleşmenin süresi müsabakaların bitimine kadar devam eder.” hümü ve aynı talimatın 22.maddedesinde “Sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların çözümünde Uyuşmazlık Çözüm Kurulu'nun yetkisini kabul edip etmemekte serbesttirler” hükmü uyarınca imzaladıkları sözleşmeleri ivedi bir şekilde gözden geçirmeliler.

Kendilerine yük alan ve eğer liglerin başlaması halinde kendilerine pek ihtiyaç duyulmayacak tüm futbolcularla masaya oturmalılar.

TFF nihai kararını vermelidir

UEFA'nın yapmış olduğu açıklama sonrasında TFF de bir açıklama yaptı. Bu açıklamanın özüne bakıldığında, kısaca liglerin Haziran ayı itibari ile başlayabileceği ve farklı alternatiflerin de olduğudur. Çok daha önem arz eden futbolcu ve kulüplerin durumunun ne olacağı konusu ise açıklamalarda yer almamakta.

Tamamıyla UEFA'ya kanalizen olan TFF'nin takımların mali durumu ile ilgili bir yaklaşımda bulunmaması şaşırtıcı.
TFF'nin aslı görevi liglerin devamı yanında kulüplerin durumlarının ne olacağını da belirlemektir.

Tabii ki TFF'nin bu salgının ne zaman biteceğini bilmesi beklenemez. Ama salgın ortadan kalmaz ise bu kez Temmuz, sonra Ağustos,Eylül Ekim ayları mı tarih olarak belirlenecek?

TFF bu şekilde UEFA'nın açıklamasına dayanmaktadır. Fakat bu çok yanlıştır. Her geçen gün kulüpler biraz daha iflasa sürükleniyor.

TFF derhal statüsünün 80.maddesini (Beklenmeyen olaylar ve mücbir sebepler:

1 - Bu statüde yer almayan tüm konularda ve mücbir sebep hallerinde yönetim kurulu nihai olarak karar verir.

2 - TFF, kararını verirken FIFA ve UEFA kurallarını ve hak ve adalet ilkelerini dikkate alır.) işletmelidir. Çünkü kulüplerin önünde çözümlenmesi gereken dağ gibi sorunlar vardır. Buların başında kulüplerin sporcuları ve teknik kadrolarıyla ilgili taahhütlerinin yerine getirilmesi vardır. Sözleşmelerin devam etmesi nedeni ile kulüplerin yapacağı ödemeler de devam ediyor.

Kulüplerin derhal yapması gerekenler

Kaderlerine terk edilen kulüpler ne yapmalıdır?

1 - Kulüpler, bir an önce ciddi bir tasarrufa gitmeli. Bunun için de ücretlerin kısılması ilk tercih olmalı.
31 Mayıs 2020'te bitecek bitecek kiralık sözleşmelerinden başlamalılar.

Bilindiği üzere 'mücbir sebep' (görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte bulunan ölüm, iflas, hastalık, tutukluluk ve buna benzer haller) dünyada hukukun temeli olarak kabul edilen Roma hukukundan gelmiştir. Bugün her ülke hukukunda mücbir sebepten bahsedilmektedir. İş hukukumuz da mücbir sebep halinde taraflara ciddi haklar verilmekte. Genel anlamda Borçlar Kanunu'nun 136. maddesinde mücbir sebebin varlığından bahsetmekte.Ne yazık ki futbolcular ile kulüpler arasında akdedilen sözleşmelerde mücbir sebep ile ilgili bir madde yok. Bu eksikliğin önemi bugün ortaya çıkmıştır. Bu durumda sorunların çözümünde genel hukuk kuralları yol göstericidir.

Yerli futbolcular ile ilgili olarak TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu ve Tahkim Kurulu; yabancı futbolcular ile ilgili uyuşmazlıklarda ise çözüm yeri UEFA kurullarıdır.

Liglerin belirsizliği taraflar arasındaki sözleşmelerin devamına bir engel değildir. Taraflar yükümlülüklerini yerine getirmekle mükelleftir.

Ancak halihazırda bugün hiçbir kulüp antrenman yapamıyor. Futbolcular 19 Mart 2020 itibari ile izinli saymaktadır ve sözleşmeleri askıya alınmıştır.

Kulüpler kiralık futbolcularından bir an önce kurtulmalı. Derhal mücbir sebepten kaynaklı olarak futbolcularına durumu yazılı bir ihbarla bildirmeliler.

Devam edenle sözleşme revizyonu şart

2-Kulüpler, sözleşmesi devam edenlerle de şartlarıgözden geçirmeli ve gerektiğinde TFF'den de arabuluculuk istemeliler.

Kulüpler mücbir sebebe dayanılarak sözleşmeleri fesih etmesi durumunda büyük bir maddi külfetten kurtulaca. Yakın zamanda Hollanda'nın Ajax Kulübü, liglerin ertelenmesi üzerine harekete geçerek yük olduğuna inandığı kiralık oyuncusu Babel ile sözleşmesini fesih etmiştir.

Mücbir sebebe dayanılarak tek yanlı fesihlerin dünya hukukunda kabul edilmekte olduğu tartışılmamaktadır.
Mücbir sebeple ilgili TFF'de bir emsal karar yoktur ve ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 27.06.2018 tarih, 2017/90 esas ve 2018/1259 sayılı kararı vardır. Bu konuda bahsi geçen emsal kararlar, TFF kurulları tarafınca değerlenecektir.

Aynı şekilde UEFA'da da benzer bir karar olduğu konusunda net bir bilgi olmamakla birlikte, uyuşmazlığın incelenmesinde evrensel hukuk kuralı olan mücbir sebebin varlığını kabul edecektir diye düşünüyorum."