Sadece ofsaytlarda kullanılmayan çipli topa ne zaman geçilecek?
Futbolda çipli top kullanılması sadece ofsaytlarda değil el temaslarında da işe yarıyor. Ancak teknoloji şu ana dek sadece 2022 Dünya Kupası ve 2024 Avrupa Şampiyonası'nda kullanıldı.
Çipli topla ele değdiği ortaya çıkmıştı
Bununla birlikte konuyu çipli topa getirmek istiyorum. Çünkü çipli topun sadece ofsayt pozisyonlarında pas veren oyuncunun topa temas anının değil topun ele temas edip etmediğinin belirlenmesinin mümkün olduğu EURO 2024’te oynanan Belçika-Slovakya maçında görüldü. Slovakya’nın 1-0 galibiyetiyle sonuçlanan karşılaşmada Lukaku’nun Belçika adına attığı gol, topun daha önce takım arkadaşı Openda’nın eline değdiğinin çipli top vasıtası ile tespit edilmesi sonrasında iptal edilmişti.
Yapay zeka destekli
Futbola kısa bir süre önce giren “yarı otomatik ofsayt teknolojisi” (SAOT) yapay zeka teknolojisi ile çalışan bir sistem. Sistemin kendine ait kameraları oyuncuların iskeletlerini 29 farklı noktadan tarayarak görüntüleri VAR merkezindeki yapay zekaya gönderiyor. Sistem de hangi oyuncunun daha önde olduğunu otomatik olarak belirliyor. Pas veren oyuncunun topa temas anını belirlemenin ise iki yöntemi var. İlki çipli top. Oyuncunun topa temas anında topun içindeki çip bu teması yapay zekaya bildiriyor ve temas anı fotoğrafta da görüldüğü gibi üste çıkan çizgi ile VAR’a gösteriliyor.
Toplara çip yerleştirilmesi istendi
Çipli topu FIFA 2022 Dünya Kupası UEFA da EURO 2024’de kullandı. FIFA çipli top kullanılmasına karar verdiğinde toplarını kullandığı Adidas firmasından topların içine teknolojiyle uyumlu çalışacak çip yerleştirilmesini istedi. Adidas da Almanya’da faaliyet gösteren iki teknoloji firmasıyla anlaşarak çipli topu ürettirdi. UEFA da Adidas’ın toplarını kullandığından EURO 2024’de çipli top kullandı. Ancak Avrupa kupalarında ise buna gerek görmedi ve ikinci yöntemi yani sistemin kendi özel kameralarının tespit ettiği topa ilk temas anını belirleyen sistemi kullanmayı uygun gördü. Buna göre topa temas anını belirleyen kameraların gönderdiği görüntüler yine sistem tarafından işlenip VAR’a gösteriliyor. VAR da görüntüyü inceledikten sonra sistemin verdiği sonucu hakeme bildiriliyor.
Sadece üç lig kullanıyor
Avrupa ligleri içinde yarı otomatik ofsayt teknolojisini kullanan üç lig var. Türkiye Süper Lig, İtalya Serie A ve İspanya La Liga. Üç ligin bir ortak noktası da maçlarında Puma marka toplar kullanmaları. Dolayısıyla Puma henüz çipli top üretmediği için bu liglerin maçlarında kameraların tespit ettiği topa ilk temas anını belirleyen sistem kullanılıyor. Puma ve diğer top üreticisi firmaların çipli top üretim çalışmalarını sürdürüyor olması da muhtemel. Çünkü gelecek sezondan itibaren daha fazla lig ve organizasyonda yarı otomatik ofsayt teknolojisi kullanılacak.