Sıkı giyinin: "Winter is coming"
Toplam borcu 14 milyar TL'yi aşan Süper Lig kulüplerini her anlamda çok zorlu bir dönem bekliyor. Son olarak yayıncı kuruluşun bir indirim talebinde daha bulunması moralleri bozdu. Kulüpler ve onları destekleyen taraftarlar adına geleceğe umutlu bakmak için pek fazla sebep bulunmuyor. Neden mi? Madde madde sıralayalım...
Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı Nihat Özdemir, Ocak 2020’de verdiği röportajda Türk kulüplerinin toplam borcunun 14 milyar TL olduğunu açıklamıştı. Araya koronavirüs pandemisi girince bu miktarın arttığını düşünmek çok da mantıksız olmaz. Peki kulüpleri bu uzun ve zorlu "kış"ta neler bekliyor? Pek iyi şeyler beklemediği kesin. Gelin birlikte bakalım...
Yayıncı yine indirime gidiyor!
Yayıncı kuruluş beIN Sports yeni sezon için bir kez daha kulüplerden indirim talep etti. Hürriyet’ten Tahir Kum’un haberine göre ihalenin yapıldığı 2016’da kulüplere sezonluk 3.15 milyar TL (O dönemin kuruyla 500 milyon dolar) ödeme taahhüt eden beIN Sports, 2020-21 sezonu için sadece 1.7 milyar TL ödeyebileceğini bildirdi. Bu rakam dolar bazında yaklaşık 220 milyon dolara tekabül ediyor.
Gelir kalemlerinin önemli bir bölümünü oluşturan yayın gelirinin azalacak olması kulüpler için hiç iyi bir haber değil. Özellikle gelirlerinin %60-70’ini yayın gelirinin oluşturduğu Anadolu kulüpleri bu durumdan çok kötü etkilenecekler.
Tabii beIN Sports'un çekilme ihtimali de var. Ancak yapılacak yeni ihalede bu rakamlara çıkılması pek mümkün görünmüyor. Her iki senaryoda da kulüpler büyük bir gelir kaybına uğrayacak.
Bilet ve kombine gelirleri iyice azalacak!
Koronavirüs pandemisi nedeniyle bu sezon maçların geri kalanı seyircisiz oynandı. Gelecek sezon en iyi ihtimalle statlara %50 kapasiteyle seyirci alınması konuşuluyor. Bu durum bilet ve kombine satışlarına olumsuz yansıyacak. Yaklaşık 500 milyon TL’lik kombine ve bilet satışı yapan Süper Lig kulüpleri gelecek sezon %40’luk bir gelir kaybı yaşayacak. Örneğin Galatasaray 2018-19 sezonunda kombine ve bilet satışından 166 milyon TL’lik bir gelir elde etmişti. Ortalama %40 kayıp olacağı düşünülürse 166 milyon TL’lik gelirin 100 milyon TL’ye düşmesi kaçınılmaz.
Yeni vergi yasası kulüplerin belini bükecek!
Kasım 2019’da çıkan yeni vergi yasasına göre futbolcular için gelir vergisi oranı %15’ten %40’a yükseltildi. Önceden %15’lik vergiyi kulüp, futbolcu adına öderken yeni yasayla birlikte geliri 500 bin TL’nin üzerinde olan futbolcular %40’lık vergi ödeyecek. Bu %40’ın %20’sini kulüpler, diğer %20’sini ise futbolcular ödeyecek. Ancak oyuncularla net rakam üzerinden anlaşıldığı için oyuncuların ödemesi gereken vergi hesaplanarak brüt ücrete eklenecek.
Önceden net 1 milyon euroya anlaşılan futbolcu için kulübün kasasından brüt 1.17 milyon euro çıkıyordu. Aradaki 170 bin euroluk futbolcunun %15’lik vergisi olarak hesaplanıyordu. Ancak yeni yasada oyuncunun net 1 milyon euro kazanması için kulübün kasasından 1.67 milyon euro çıkmak zorunda. 1.67’nin %20’si yani 335 bin euro Maliye’ye gelir vergisi olarak ödenecek. Geri kalan 335 bin euro (%20) da futbolcu beyan ederek devlete ödeyecek. Ve sonuç olarak eline de net 1 milyon euro kalmış olacak.
2019-20 sezonunun devre arasında transfer dönemiyle birlikte hayata geçen bu yasayla kulüplerin mali yükü bir kat daha artacak. Yine bir örnekle açıklamak gerekirse Galatasaray devre arasında Marcelo Saracchi ile 700 bin euroya anlaştı. Eski yasaya göre 823 bin euro ödenecekti. Ancak yeni yasayla birlikte Galatasaray’ın kasasından tam 1 milyon 169 bin euro çıktı.
Sponsorluk gelirleri...
Koronavirüs pandemisi dünya genelinde birçok sektörü olumsuz etkiledi. Bu durumun elbette futbol kulüplerine de yansıması olacak. Şimdiden birçok sponsor var olan sözleşmelerde indirime gidilmesi için kulüplerle pazarlık masasına oturdu. Veyahut koronavirüs öncesi, sezon sonunda bitecek sözleşmesini yenilemeyi düşünen şirketler birer birer geri adım atmaya başladı. Ligimize isim sponsoru bulamadığımız yerde kulüplerin bu konuda pek şanslı olmaları beklenemez.
Bonservis gelirleri düşecek!
Neymar’a ödenen 222 milyon euroluk bonservis ücreti futbol tarihinin transfer rekoru olmuştu. 60-70 milyon Eurolar gözü kapalı biçimde harcanıyordu. Fakat yeni dönemde bu rakamlar pek kolay telaffuz edilemeyecek. Bonservis ücretlerinin eski seviyelerine yaklaşması bekleniyor. Avrupa’ya oyuncu ihraç ederek iyi bir bonservis kazanmak isteyen kulüpler için bu çok kötü bir haber. 30 milyon euro değer biçilen oyuncular için artık en fazla 20 milyon euro verilecek. 8 milyonluk oyuncu 5’e satılabilecek. Bunlar iyimser senaryolar. Daha dramatik farklar da görebiliriz. Bu durum elbette kulüplerimizin işine gelmeyecek.
Şampiyonlar Ligi’ne direkt katılım tehlikede! Avrupa Ligi için ise...
Bu sezon Hollanda Ligi ekiplerinin çıkışı, bizim ise Başakşehir haricinde felaket bir Avrupa performansı göstermemiz gelecek seneler adına tehlike sinyallerinin çalmasına neden oluyor. Mevcut durumda ülke puanı olarak 11. sıradayız. Bu da demek oluyor ki 2021-22 sezonundan itibaren lig şampiyonumuz Şampiyonlar Ligi’ne doğrudan katılamayacak. Elemeleri en son 2008’de başarılıyla geçtiğimiz düşünülürse bu pek iyi bir haber değil.
Ancak yine de 11. sıradaki ülkelerin şampiyonlarının Şampiyonlar Ligi’ne direkt katılım için ciddi bir şansı bulunuyor. Nasıl mı? Eğer ki Şampiyonlar Ligi şampiyonu o sezon lig yoluyla Şampiyonlar Ligi bileti aldıysa o hak 11. sıradaki ülkenin şampiyonuna geçiyor. Son 17 senede Şampiyonlar Ligi’ni kazanan takımlar lig yoluyla Şampiyonlar Ligi biletini almışlar. Ama 12. sıranın böyle bir lüksü olmayacak. Mevcut durumda 12. sırada yer alan Avusturya ile aramızda çok az bir puan farkı bulunuyor. O yüzden bu sezon Başakşehir’in Avrupa’da gidebildiği yere kadar gitmesi bizim takımlar için bir hayli hayati. Yoksa takımlar neredeyse 30 milyon euroluk garanti Şampiyonlar Ligi gelirinden olacaklar.
Avrupa Ligi’ne direkt katılım içinse Süper Lig’in en kötü 12. sırada olması lazım. Eğer ülke puanında 13. sıraya düşersek o zaman Türkiye Kupası şampiyonumuz iki ön eleme turu oynamak zorunda kalacak.
Futbolcu maaşları büyük problem!
Pandemi sürecinde Avrupa’da birçok kulüp, futbolcularıyla indirim konusunda anlaşmaya vardı. Ancak bizde bu yönde pek fazla gelişme olmadı. Zira zaten maaşlarını 4-5 ay gecikmeli alan futbolcular üzerine bir de maaşlarında kesintiye gidilmesini kabul etmediler. Yönetimlerle oyuncular arasında sıkı pazarlıklar yürütülüyor. Fakat burada oyuncuların eli güçlü. Yüklü ve uzun süreli sözleşme imzalayan futbolcular yeni dönemde kulüplere bir hayli sıkıntı çıkaracaktır.
Görünen köy kılavuz istemez. Tablo bu. Ve bu tablo pek parlak değil takdir edersiniz. Gün geçtikçe vasat bir lig olma yolunda koşar adım ilerleyeceğiz. Bu kaçınılmaz. Şimdilik günü kurtarıyoruz. Ama gün gelecek onu da yapamayacak noktaya geleceğiz. Maalesef...