Total futbolun mucidi; Cruyff!
Bir süre akciğer kanseri tedavisi gördükten sonra 68 yaşında hayata veda eden Hollandalı efsane futbolcu Johan Cruyff, ardında başarılarla dolu bir kariyer bıraktı.
"Total futbol" ve "tiki-taka" adı verilen oyun anlayışlarını hem futbolcu hem de teknik direktör olarak görev yaptığı Ajax ve Barcelona'da en iyi şekilde uygulayarak efsaneleşen Cruyff, futbol dünyasında iz bırakan bir kariyerle hayata gözlerini yumdu.
Birçok kupa zaferi yaşayan, 14 numaralı formayla özdeşleşen Hollandalı efsane, "Cruyff dönüşü" adı verilen çalımı da futbol dünyasına kazandırdı.
Ajax'ın altyapısından yetişti
Tam adıyla Hendrik Johannes Cruyff, Hollanda'nın başkenti Amsterdam'da Hermanus Cornelis ve Petronella Bernarda Draaijer'in ikinci oğlu olarak 25 Nisan 1947'de dünyaya geldi.
İşçi sınıfı bir ailenin oğlu olan Cruyff, evlerinin Ajax'ın eski stadı De Meer'e yakınlığının ve babasının etkisiyle henüz küçük yaşlarda futbola başladı. Okulda sınıf arkadaşları ve ağabeyi Henny ile futbol oynayarak kendini geliştiren Cruyff, 1950'li yıllarda forma giyen Hollandalı hücumcu Faas Wilkes'i kendisine örnek aldı. 12 yaşındayken babasını kaybeden Cruyff'un hayatında, annesinin ikinci eşi Henk Angel'in de büyük etkisi oldu.
Hollandalı efsane, henüz 10 yaşındayken dahil olduğu Ajax'ın altyapısında futbol ve beyzbol oynadı. Atıcı ve yakalayıcı olarak görev yapan Cruyff, beyzbolu 15 yaşında bırakarak futbola odaklandı.
Ajax'ta kupalara ambargo koydu
Ajax'ın A takımında 17 yaşındayken 1964'te Groningen karşısında ilk maçına çıkan hücum oyuncusu Cruyff, 3-1'lik mağlubiyette takımının tek golünü kaydetti.
İlk 11'de 1965-1966 sezonundan itibaren düzenli olarak görev almaya başlayan Hollandalı yıldız, 23 maçta 25 gol attığı sezon, takımıyla ilk şampiyonluğunu tattı.
Cruyff, Ajax formasıyla 1965-1966, 1966-1967, 1967-1968, 1969-1970, 1971-1972, 1972-1973, 1981-1982 ve 1982-1983 sezonlarında 8 şampiyonluk yaşadı. Hollanda Kupası'nda 1966-1967, 1969-1970, 1970-1971, 1971-1972, 1982-1983 sezonlarında 5 kez mutlu sona ulaştı.
Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda 1970-1971, 1971-1972 ve 1972-1973 sezonlarında üst üste 3 defa zafere ulaşan Cruyff, 1968'de UEFA Intertoto Kupası, 1972'de UEFA Süper Kupa ve Kıtalararası Kupa kazanma başarısı gösterdi.
Barcelona'ya rekor ücrete imza attı
Cruyff, İspanyol devi Barcelona'ya 1973'te dönemin transfer ücreti rekorunu kırarak imza attı.
Barcelona'da 5 sezon forma giyen Cruyff, futbolcu olarak 1973-1974'te lig, 1977-1978'de İspanya Kral Kupası şampiyonlukları gördü. Cruyff'un katkısıyla Barcelona, ligde 14 yıl sonra şampiyonluk yaşadı.
Katalan ekibinden ayrıldıktan sonra ABD'de Los Angeles Aztecs ve Washington Diplomats'ta görev yapan Hollandalı futbolcu, tekrar Avrupa'ya dönerek kısa süre İspanya'da Levante ve yeniden Ajax'ta oynadı.
Hollandalı efsane futbolcunun ikinci Ajax dönemi, kulübünün kendisiyle sözleşme imzalamamasının ardından sona erdi. Kendisine yeni sözleşme önermeyen kulübüne kızdığı gerekçesiyle Ajax'ın en büyük rakibi Feyenoord ile anlaşan Cruyff, yeni takımıyla 1983-1984 sezonunda lig ve kupa şampiyonluğu yaşadıktan sonra futbola veda etti.
Teknik adamlığa Ajax'ta adım attı
Johan Cruyff, futbolu bıraktıktan bir yıl sonra Ajax'ta teknik direktörlüğe getirildi.
Teknik direktörlüğünü yapan akıl hocası efsane isim Rinus Michels'in izinden giden Cruyff, genç oyunculardan kurulu Ajax takımına uygulattığı "total futbol" anlayışıyla 1985-1986, 1986-1987 sezonlarında Hollanda Kupası, 1987'de UEFA Kupa Galipleri Kupası'nda şampiyonluğa uzandı.
Barcelona'da üst üste 4 şampiyonluk
Cruyff, futbolculuk döneminde ligde ve kupada birer şampiyonluk gördüğü Barcelona'yı teknik direktörlük döneminde atağa kaldırdı.
Katalan ekibinde 1988'de göreve gelen Cruyff, Josep Guardiola, Jose Mari Bakero, Txiki Begiristain, Ion Andoni Goikoetxea, Ronald Koeman, Michael Laudrup, Romario, Gheorghe Hagi ve Hristo Stoichkov'dan oluşan "Rüya Takım"ı kurdu.
Bu kadroyla Barcelona'yı 1991-1994 yıllarında üst üste 4 defa şampiyonluğa taşıyan Cruyff, 1989-1990'da İspanya Kral Kupası, 1991, 1992 ve 1994'te İspanya Süper Kupası zaferlerine ulaştı.
Aynı dönemde Avrupa'da 3 kupa kaldıran Hollandalı teknik adam, 1991-1992'de Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası, 1992'de UEFA Süper Kupa, 1989'da UEFA Kupa Galipleri Kupası şampiyonluğu gördü.
Teknik adamlık döneminde Barcelona için büyük önem taşıyan kulübün altyapısı La Masia'yı işlevsel hale getiren Cruyff, pasa dayalı oyun sistemi "tiki-taka"yı başarılı şekilde takıma adapte etti.
Milli takım kariyeri
Cruyff, 1966 yılının eylül ayında, Hollanda Milli Takımı ile ilk maçına, 1968 Avrupa Şampiyonası Elemeleri'nde 2-2 biten ve bir gol kaydettiği Macaristan karşısında çıktı.
Johan Cruyff'un forma giydiği dönemde Hollanda Milli Takımı, 1974 FIFA Dünya Kupası finalini Batı Almanya'ya 2-1 kaybederek ikincilikle tamamladı. Hollanda, Cruyff ile 1976 Avrupa Şampiyonası'nda ise Yugoslavya'yı 3-2 mağlup ederek üçüncü oldu.
Başarılarla dolu kariyerini Dünya Kupası ve Avrupa Şampiyonası zaferleriyle süsleyemeyen Johan Cruyff, milli formayla 48 maçta 33 gol atma başarısı gösterdi.
Kişisel başarıları
Cruyff, 1971, 1973 ve 1974'te yılın en iyi futbolcusuna verilen Altın Top ödülüne layık görüldü.
Hollanda'da 1968, 1972 ve 1984'te yılın futbolcusu, 1973 ve 1974'te yılın sporcusu seçilen Cruyff, 1974 FIFA Dünya Kupası'nda turnuvanın en iyi oyuncusu unvanını kazandı.
Dünya Kupası'nda tüm zamanların takımına giren Hollandalı efsane, 20. yüzyılın en iyi 11'ine ve FIFA'nın en iyi 100 futbolcusu listesine dahil edildi.
Geçen yıl kansere yakalandı
Yeşil sahaların efsane ismi Cruyff'a, geçen sene ekim ayında akciğer kanseri teşhisi konmuştu.
Futbolculuk kariyerinin ardından Barcelona'da teknik direktör olarak görev yaptığı 1991 yılında baypas ameliyatı geçiren Cruyff, bu operasyon sonrası sigarayı bırakmış ve sigara karşıtı kampanyalara destek vermişti.