Türk basketbolunun ilkleri, rekorları, unutulmazları

Türk basketbolunda birçok ilk ve ilginç rekorları barındıran Basketbol Süper Ligi (BSL) yarın 50. yaşına girecek. Parkelerde, geride bırakılan 49 yılda birçok unutulmaz rekor ve ilklere imza atıldı. 

Fenerbahçe, bir NBA takımını yenen ilk Türk ekibi olarak tarihe geçti. ''NBA Europe Live 2012'' kapsamında 5 Ekim 2012'de Ülker Sports Arena'da yapılan maçta sarı-lacivertliler, Boston Celtics'i 97-91 yendi.

Fenerbahçe, ayrıca ABD'de bir NBA takımını yenen ilk Türk takımı olma unvanını da aldı. "Sarı Kanaryalar", Avrupa Ligi Basketbol Dünya Turu 2015 kapsamında New York'taki Barclays Center'da 6 Ekim 2015'e karşılaştığı Brooklyn Nets'i 101-96 mağlup etti.

Ergin Ataman'ın ilkleri
Galatasaray Odeabank ve A Milli Basketbol Takımı'nın başantrenörü Ergin Ataman, Türk basketbol tarihinde birçok ilke imza attı. 

Efes Pilsen (Anadolu Efes), Beşiktaş Milangaz ve Galatasaray Medical Park ile şampiyonluk yaşayan Ataman, 3 farklı takımla lig şampiyonluğu yaşayan ilk ve tek antrenör oldu.

Avrupa'da profesyonel liglerde takım çalıştıran ilk antrenör olan Ergin Ataman, BSL'de "Üç Büyükler"den ikisiyle (Beşiktaş ve Galatasaray) şampiyonluk kazanan ilk teknik adam olarak da tarihe geçti.

2001-2002 sezonunda İtalya'nın Montepaschi Siena takımını çalıştıran ve takımına ilk sezonunda Avrupa Raimundo Saporta Kupası'nı kazandıran başarılı çalıştırıcı ,bu kupayı kaldıran ilk ve tek Türk antrenör olarak tarihte yerini aldı.

Efes Pilsen'e 1999-2000 sezonunda Avrupa Ligi'nde dörtlü final oynatan Ataman, bir Türk takımını bu kupada ilk kez Avrupa üçüncüsü yaptı.

Montepaschi Siena'ya da 2002-2003 sezonunda Avrupa Ligi'nde dörtlü final oynatıp, Avrupa üçüncülüğünü kazanan Ataman, bu kupada yabancı bir takımla üçüncülük kazanan ilk Türk antrenör olarak da bir ilke imza attı.

Erman Kunter'in rekoru hala kırılamadı
Türk basketbol tarihinin en önemli yıldızlarından Erman Kunter, 153 sayıyla, bir maçta en fazla sayı atan oyuncu oldu.

Fenerbahçe'de forma giyen Kunter, 1988'de sarı-lacivertlilerin Hilalspor'u 175-101 yendiği maçta 153 sayı atarak rekor kırarken, ilk yarıda attığı 81 sayıyla da bir devrede en fazla sayı üreten basketbolcu olarak tarihe geçti.

Kunter, 2009-2010 sezonunda Cholet'i Fransa Birinci Basketbol Ligi şampiyonu yaparak, antrenör olarak da bir ilke imza attı. Kunter, yabancı bir takımın başında lig şampiyonluğu yaşayan ilk ve tek Türk antrenör oldu.

Budanur'un rekoru
Beşiktaşlı Hüdai Budanur da kırılması güç bir rekoru elinde bulunduruyor. 1957 yılında İstanbul Spor ve Sergi Sarayı'nda yapılan İstanbul Ligi maçında Beşiktaş, İstanbul Karagücü'nü 110-56 yenerken, Budanur, siyah-beyazlıların 110 sayısını da tek başına attı.

NBA'deki ilk Türk Mirsad
Mirsad Türkcan, Amerikan Profesyonel Basketbol Ligi'nde (NBA) oynayan ilk Türk basketbolcusu olarak tarihe geçti.

1998 yılında ilk kez Houston Rockets'e transfer olan Mirsad, NBA'de fazla oynama şansı bulamadı.

2001-2002 sezonunda CSKA Moskova takımında forma giyen Mirsad Türkcan, Avrupa Ligi normal sezonunda en değerli oyuncu (MVP) seçilen ilk Türk basketbolcu oldu.

Mirsad Türkcan, Fenerbahçe Ülker'in 3 Ocak 2008'de deplasmanda İtalya'nın Lottomatica Roma ile yaptığı maçta 1000 ribaunt barajını aşarak, ULEB Avrupa Ligi tarihine geçti. Basketbolda 2000 yılından bu yana düzenlenen Avrupa Ligi'nde 1000 ribaunda ulaşan ilk oyuncu olan Mirsad Türkcan, Lottomatica Roma karşısında 13 ribaunt alarak, toplam ribaunt sayısını 1007'ye taşımıştı.

-En fazla oynayan Türk oyuncu Hidayet
NBA takımlarından Sacramento Kings tarafından 2000 yılında seçilen Hidayet Türkoğlu, Mirsad'dan daha başarılı bir performans sergileyerek, NBA'de en fazla oynayan Türk oyuncu durumunda bulunuyor.

NBA'de ilk şampiyonluk yaşayan oyuncu Mehmet Okur
2003-2004 sezonunda Detroit Pistons'ta şampiyonluk sevincine ulaşan Mehmet Okur ise NBA'de şampiyonluk yaşayan ilk Türk oyuncu.

Mehmet Okur, ayrıca Batı Konferansı'nda daha önce All-Star'a seçilen ancak sakatlığı nedeniyle oynayamayan Allen Iverson'ın yerine kadroya girerek, NBA tarihinde All-Star maçına çıkan ilk Türk sporcu olarak da tarihe geçti. Las Vegas'taki Thomas Mack Arena'da 18 Şubat 2007'de yapılan All-Star maçında Mehmet, yer aldığı 14 dakika 43 saniyede 4 sayı attı, 2 ribaunt aldı ve bir de asist yaptı.

İlk Avrupalı Granit
Avrupa'ya transfer olan ilk Türk basketbolcu ise Yalçın Granit oldu. Granit, Fransa'nın Racing Paris takımında oynadı. 2000-2001 sezonunda Yunanistan'ın AEK takımına giden İbrahim Kutluay ise ilk kez bir Yunan takımına transfer olan Türk oyuncu oldu.

2001-2002 sezonunda Panathinaikos ile Avrupa Ligi şampiyonluğuna ulaşan İbrahim Kutluay, bu kupayı kaldıran ilk Türk basketbolcu olarak tarihteki yerini aldı.

2007 yılında İspanya'nın Real Madrid takımıyla ULEB Kupası'nı kazanan Kerem Tunçeri de ilk kez bu kupada şampiyonluk sevinci yaşayan Türk basketbolcu oldu.

Anadolu Efes'in ilkleri
2011-2012 sezonunda ismini Anadolu Efes olarak değiştiren Efes Pilsen, 1996 yılında Avrupa Radivoj Koraç Kupası'nı müzesine götürerek, ilk kez bu spor dalında Avrupa kupası kazanan Türk takımı olma başarısını gösterdi.

Lacivert-beyazlılar, Avrupa kupalarında finale çıkan ilk takım olma özelliğini de taşıyor. 1993 yılında da Avrupa Kulüpler Kupası'nda final oynayan Anadolu Efes, Torino'da Yunan rakibi Aris'e 50-48 yenilmişti.

Anadolu Efes, 1999-2000 sezonunda da Avrupa Ligi'nde dörtlü finale kalıp, Avrupa üçüncüsü olarak bir ilke daha imza attı.

NBA takımıyla maç yapan ilk Türk takımı Anadolu Efes
Anadolu Efes, bir NBA takımıyla maç yapan ilk Türk takımı oldu. NBA'in davetlisi olarak 2006 yılında ABD'ye giden lacivert-beyazlılar, 11 Ekim 2006'da Denver Nuggets ile yaptığı hazırlık maçıyla, bir NBA takımıyla karşılaşan ilk Türk ekibi unvanını aldı. Anadolu Efes, NBA'deki ikinci hazırlık maçında 13 Ekim 2006'da Golden State Warriors ile oynadı.

Türkiye'de maç yapan ilk NBA takımı Minnesota Timberwolves
NBA ile Avrupa Basketbol Ligleri Birliği'nin (ULEB) yaptığı anlaşma gereği İstanbul'a gelen NBA takımlarından Minnesota Timberwolves, 6 Ekim 2007'de Anadolu Efes ile özel maç yaptı.

EA Sports'un organizasyonu ''NBA Europe Live Tour 2007'' kapsamında çeşitli etkinliklerde bulunmak üzere İstanbul'a gelen ve burada yeni sezon hazırlıklarını sürdüren Minnesota Timberwolves'ın, Anadolu Efes ile yaptığı maçla ilk kez bir NBA takımı Türkiye'de karşılaşmaya çıktı.

Anadolu Efes de Türkiye'de bir NBA takımıyla karşılaşan ilk Türk takımı unvanını aldı.

Recep Ankaralı tarihe geçti
Anadolu Efes ile Minnesota Timberwolves arasındaki karşılaşmada görev yapan Türk hakem Recep Ankaralı, tarihe geçti. Recep Ankaralı, bir NBA takımının maçında görev yapan ilk Türk hakem oldu. ABD'den gelen NBA hakemleri Jack Nies ve Luis Grillo, Recep Ankaralı ile karşılaşmayı yönetti.

Diğer "ilk" ve rekorlar
-Türkiye ilk kez 1949 yılında Kahire'deki Avrupa Şampiyonası'na katıldı.

-1951 yılında 7. Avrupa Şampiyonası'nda Türk hakem İzzettin Somer, Avrupa Şampiyonası finalini yöneterek, bu alanda bir ilke imza attı.

-1959 yılında Türkiye tarihinde ilk kez Avrupa Şampiyonası'na ev sahipliği yaptı.

-1961 yılında Galatasaray, Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası ilk turunda, Yunanistan'ın Olympiakos takımını 2 maçta da yenerek, Avrupa kupalarında tur atlayan ilk Türk takımı olma başarısını gösterdi.

-1980 yılında Eczacıbaşı Erkek Basketbol Takımı, Avrupa Kupa Galipleri Kupası'nda çeyrek finale yükselen ilk Türk takımı oldu.

-1981 yılında Avrupa Karması'na seçilen ilk Türk oyuncu Efe Aydan.

-ABD'de Evansville Üniversitesi takımıyla NCAA play-off'larında oynayan ilk Türk oyuncu Emir Turam.

-Uluslararası alanda ilk milli maç Yunanistan ile 24 Haziran 1936'da yapıldı. Beyoğlu Halkevi Salonu'nda yapılan maçı, Türkiye 49-12 kazandı.

-Uluslararası alanda ilk resmi maç ise Şili ile 7 Ağustos 1936'da oynandı. Berlin Olimpiyatları'nda yapılan maçı Türkiye 30-16 kaybetti.

-1956 yılında yapılan ilk gençler Türkiye birinciliğini Fenerbahçe kazandı.

-Türkiye, Sofya'da 1960 yılında düzenlenen Balkan Şampiyonası'na ilk kez katıldı. Türkiye, 1981 yılında Balkan şampiyonu oldu.

-Levent Topsakal, Türkiye-İrlanda yıldız milli maçında 78 sayı atarak, milli formayla bir maçta en çok sayı atan oyuncu unvanını aldı.

-2001 yılında Türkiye'de yapılan 32. Avrupa Erkekler Basketbol Şampiyonası'nda A Milli Takım ilk kez Avrupa ikinciliğini elde etti. 

-A Milli Erkek Basketbol Takım, 2002 yılında ilk kez Dünya Şampiyonası'nda mücadele etti ve 9. oldu.

-"12 Dev Adam", Türkiye'de 2010 yılında yapılan Dünya Şampiyonası'nda gümüş madalya kazanarak, tarihinde ilk kez dünya ikincisi unvanını aldı.