Yabancı hakem şart! Ama ne kadar şart?

Bununla birlikte hakem atamalarında şeffaflığı artırmak amacıyla Veri Tabanlı Atama Sistemi (VeTAS) adı verilen otomatik bir sistem de devreye alındı. Ancak Fenerbahçe ve Beşiktaş’ın yanı sıra bazı Anadolu kulüpleri orta hakemlerin de tarafsızlıklarından endişe duyduklarını ısrarla vurgulayarak, bazı maçlara yabancı orta hakem ataması yapılmasını istiyor. Tüm bu gelişmeler ışığında yabancı VAR veya yabancı orta hakemlerin ne kadar gerekli olduğunu analiz ettik.

Türk hakemleri objektif değil!

Türk futboluna baktığımızda kritik maçlarda Türk hakemlerinin, maçın gidişatına göre kitaba uygun değil duygusal karar verdiği görülüyor. Türkiye’de hakemler üzerindeki baskı da çok yüksek olduğundan hata yapma olasılıkları artıyor. Yabancı hakemler, Türk futbolundaki iç dinamiklerden ve baskılardan uzak olduğu için daha objektif kararlar verebilir.

Standart yok

Türkiye’de VAR’daki en büyük sorun standardının olmaması olarak göze çarpıyordu. Yabancı hakemler, Avrupa’nın üst düzey liglerinde görev yapmış deneyimli isimlerden seçildiği için VAR protokolünü daha iyi uygulayabilir.

Orta hakemi rahatlatır

VAR’da yabancı hakemlerin olması, Türk hakemlerinin saha içine daha fazla odaklanmasını sağlayabilir.

VAR’ı dikkate almayabilir

Ancak VAR’daki yabancı hakemler yalnızca saha hakemini uyarıyor, son kararı veren yine Türk hakemler oluyor. Eğer sahadaki hakem duygusal olarak davranmaya devam ederse VAR’ın da iyi çalışıp çalışmadığı tartışmalı hale gelir.

Katkısı kısıtlı kalır

Türkiye’de hakem tartışmalarının önüne geçmek için sistemin tamamen değişmesi ve şeffaflaşması gerekiyor. Eğitim aşaması liyakate dayandırılmalı. Eğer sadece yabancı hakemlerden medet umulursa, Türk hakemlerinin gelişimi duraklayabilir. Kısa vadede etkili görünen sistem uzun vadede dışa bağımlılık yaratabilir.

Gerekli mi, gereksiz mi?

VAR Standartlarını Yükseltme → %75 Gerekli

Hakem Hatalarını Azaltma Etkisi → %70 Gerekli

Kamuoyu Baskısını Azaltma → %60 Gerekli

Şeffaflığı Artırma ve Güveni Sağlama → %50 Gerekli

Türk Hakemlerinin Gelişimine Katkı → %30 Gerekli

Kısa vadede, Türkiye’deki hakem tartışmalarının önüne geçilmesi, kamuoyunun güvenini kazanmak ve hataları azaltmak için öncelikle yabancı VAR hakemi, belki büyük maçlarda yabancı orta hakem uygulaması yararlı görünüyor. Ancak özellikle hakem kurulları üzerinde büyük bir reform yapılmaz, liyakat ve şeffaflık oluşmazsa bu tek başına çözüm değil. Tüm bu kıstaslar dahilinde yabancı hakemlerin %57 - %65 oranında gerekliği tabloya yansıyor.