125 bin Lira'ya kuruldu, Avrupa’nın zirvesine çıktı

Ceyhun KUBURLU - AJANSSPOR

Barcelona’yı yenerek 45 yıllık tarihinde ilk kez Euroleague şampiyonluk kupasını kaldıran Anadolu Efes Kulübü’nün potadaki yılları tam anlamıyla Türk sporuna ve gencine de ilham kaynağı oldu. Türkiye’nin siyasi ve ekonomik krizlerle boğuştuğu 70’li yıllardan günümüze kadar uzanan Anadolu Efes Spor Kulübü’nün tarihi İstanbul Moda’daki bir kilisenin bahçesinde başladı. Başkan Tuncay Özilhan ve arkadaşı Pano Natof’un, 1976 yılında 125 bin liraya satın aldığı Kadıköyspor ile kurulan yeni kulübe Anadolu Efes adı verildi. Kazanılan kupalar, ekonomik krizler, kaybedilen şampiyonluklar ve bir basketbolcu fabrikası görünümüne kavuşan Anadolu Efes’in potadaki tarihi Türk sporunun da ilham kaynağı niteliğinde.

Eczacıbaşı örnek oldu

Tuncay Özilhan ile lise arkadaşı Pano Natof, Türkiye’nin büyük siyasi ve ekonomik krizler yaşadığı 1970’li yıllarda Efes Pilsen Spor Kulübü’nü kurmaya karar verdi. 1976’da Kadıköyspor’u devralan Tuncay Özilhan o dönemi “Anadolu Efes 30. Yıl Belgeseli”nde şöyle anlatmıştı: “1972-1975 döneminde Amerika’da öğrenciydim. O dönemde NBA (Amerikan Profesyonel Basketbol Ligi) maçlarını da hiç kaçırmadım. Buradaki atmosferi ve spora olan yakınlığı daha fazla hissetim. Arenalardaki seyirci coşkusunu yakından yaşadım. 1975’ten sonra Türkiye’de ’Anadolu Efes olarak sporda ne yaparız’ dedim. O yıllarda Eczacıbaşı’nın potada başarılı dönemiydi ve bir iki maçına gittikten sonra ’Türkiye’de bir kulüp devralalım ve bunu geliştirelim, sosyal sorumluluk olarak Türk gencine sporu sevdirelim’ diye düşündük. Aynı zamanda Anadolu Efes markasının gelişimine de katkıda bulunacağına inandık."

45 yıllık bir öykü

Pano Natof’a bu düşüncelerini aktaran Özilhan, 45 yıl boyunca Türkiye ve Avrupa’da büyük başarılara imza atacak olan Anadolu Efes’in devralma sürecini şöyle değerlendirdi: "Kadıköyspor bize yakın geliyordu. Lisedeki bazı arkadaşlarımız da burada oynuyordu. Daha sonra bu kulübü satın almaya karar verdik. O zamanlar bu kulüp Aydan Siyavuş’un babası Ali Siyavuş’un kontrolü altındaydı. Kadıköyspor’u 125 bin TL ödeyerek Ali Bey’den devraldık."

Basketbolu yayma fikri

1980’li yıllarda alt yapıya büyük yatırımlar yapılmaya başlandı. Yüksek ücretlerle transferler yerine gençlere önem verildi. 6-8 yaşındaki çocukların baskete olan ilgisi Tuncay Özilhan’ı da heyecanlandırdı. Yenilenme sürecini Özilhan, şöyle değerlendirdi: "O dönemde kimsenin yapmadığı kadar yatırım yaptık. İlanlar verip 6-8 yaşlarındaki çocukların gelmesini sağladık. Seçmeler yaptık. Onlara eşofman, top, ayakkabı ve kitap verdik. İki üç takım çıkarıp basketbol öğretildi."

Avrupa’da kazandığı başarılarla Türkiye’de birçok ilki yaşatan Anadolu Efes, tecrübesiyle her zaman alt yapısını sağlam tutmaya çalıştı. Türkiye’nin en iyi koçlarını yetiştiren ve en iyi basketbolcularını dünya vitrinine çıkaran ekip oldu. Anadolu Efes’te, 5 şampiyonluk ve pek çok Avrupa tecrübesi yaşayan, Milli Takım antrenörlüğü de yapan Aydın Örs ve İtalya liginden bir takım olan Siena’nın başına geçip, Saporta Kupası’nı Siena’ya taşıyan Ergin Ataman gibi başarılı koçlar görev aldı. Anadolu Efes, ailesinden Mirsad Türkcan, Hidayet Türkoğlu, Hüseyin Beşok ve Mehmet Okur gibi başarılı oyuncular da yetişti.

Anadolu Efes’in potadaki 45 yıllık öyküsünden kesitler:

• 1976 yılında Kadıköyspor devralındı ve Efes Pilsen kuruldu.
• Kurulduğu günden itibaren 2 yıl boyunca hiç yenilmedi.
• 1’inci ligdeki ilk sezonunda şampiyon oldu.
• 1980’li yıllarda mali kriz yaşadı ve 1985-91 yılları arasında şampiyon olamadı.
• 1992’de Aydın Örs’ün başa geçmesiyle değişim başladı.
• 1993 yılında Avrupa Kulüpler Kupası’nde final oynayan ilk Türk takımı oldu.
• 1996 yılında Koraç Kupası’na uzanan Efes, Türkiye’nin Avrupa’da kupa kaldıran ilk takımı oldu.
• 2000 yılında Avrupa Ligi’nde Final Four, heyecanını yaşayan ilk Türk takımı unvanını kazandı.
• NBA’ye ilk ve en çok oyuncu veren Türk takımı Efes Pilsen oldu.
• NBA tarafından davet edilen ve NBA takımları ile Amerika’da maç yapan tek Türk takımı olmayı başardı.

Türk basketbolunun en çok kupa kazanan takımı

• 14 Türkiye Basketbol Ligi Şampiyonluğu
• 11 Türkiye Kupası Şampiyonluğu
• 12 Cumhurbaşkanlığı Kupası Şampiyonluğu
• 2 G.S.G.M. Kupası Şampiyonluğu
• 1 Basketbol Gençler Ligi Şampiyonluğu
• 4 Ümit Takım Türkiye Şampiyonluğu
• 20 Genç Takım Türkiye Şampiyonluğu
• 17 Yıldız Takım Türkiye Şampiyonluğu
• 15 Küçük Takım Türkiye Şampiyonluğu