Brezilya'nın Klasik Sarı Milli Forması Siyaset Yüzünde Ülkeyi Böldü

AJANSSPOR-DIŞ HABER

Katar'da 20 Kasım'da başlayacak olan Dünya Kupası'nın en büyük doğal favorilerinin başında Brezilya geliyor. Daha önce kupayı 5 kez müzesine götüren Sambacılar'ın milli forması son yıllarda birleştirici değil 'bölücü' bir rol oynuyor. BBC'nin konuya dair haberi çarpıcı durumu özetliyor. Sadece iktitardaki faşist eğilimli Jair Bolsonaro hükümetine ait bir sembole dönüşen sarı ve yeşil Brezilya renkleri, insanların milli formayı giymesi konusunda endişelendiriyor. 

Haberde, 2022 Dünya Kupası'nda giyilecek yeni formayı almak için bir dükkâna giren Brezilyalı Joao Vitor Gonçalves de Oliveira'nın deneyimine yer veriliyor. Oliveira, hükümet destekçisi olmadığı halde mağaza sahibi, kafadan onu öyle zannediyor. Bundan ötürü duyduğu memnuniyeti dile getiren satıcı, solcu aday Luiz Inacio Lula da Silva'ya karşı duyduğu öfkeyi de gösteriyor. Bu durumdan endişe duyan Oliveira ise, hükümet destekçisi gibi görünüp dükkândan çıkıyor. 

Konuya ilişkin olarak BBC'ye görüş veren Brezilya Üniversitesi Tarih Profesörü Mateus Gamba Torres, çok sert bir tanım yapmaktan geri durmuyor: "Sarı yeşilli Brezilya forması, 2014 yılından beridir siyasi anlamlarla lekelendi." Çünkü, 8 yıl önceki protestolarda görevden alınması istenen dönemin Cumhurbaşkanı Dilma Rousseff, kendisini milli renkleri kullanarak, savunmuştu. Mevcut lider Bolsonaro da 2018 yılında aynı yöntemi kullandı. Böylece ülkenin milli renkleri, siyasete alet edilince "bölücü" bir unsura dönüştü! Sağ bu renkleri kullandığında solcular, sol kullandığında da sağcılar nefret etti.

Profesör Torres, mitinglerinde ulusal renkleri kullanan Bolsonara için şu yorumu yapıyor: "Yeşil ve sarı forma, Bolsonaro hükümetiyle ilgili olanların sembolü haline geldi. Bu da nüfusun büyük bir bölümünün artık bu renklerdeki formayla özdeşleşmediği anlamına geliyor." Bu hal, tehlikeli bir durum da arz ediyor. Muhalif aday Lula'yı destekleyen Marcelo Aloizio de Arruda isimli bir vatandaş, iddiaya göre, 50. doğum günü kutlamasında sağcı Bolsonaro destekçisi bir polis tarafından vurularak öldürüldü. Benedito Cardoso dos Santos isimli bir başka Brezilyalı'nın da siyasi tartışma nedeniyle öldüğü kayıtlara geçti.

Brezilya'da yaşanan bu tür vahim olaylar elbette insanları daha da tedirgin ediyor. Ruy Araujo Souza Junior, hükümet yanlısı zannedilmesin diye, Brezilya formasını sadece evde giyeceğini söylüyor. Ve şunu da ekliyor: "Eski Cumhurbaşkanı Lula yeniden kazanırsa, Brezilya formasının bizi bir kez daha birleştireceğini ve bir siyasi partiyi değil, ülkemizin gerçek sevgisini simgeleyeceğini umuyorum."

Lula'yı destekleyen şarkıcı Ludmilla, ülkenin ilk Grammy ödüllü sanatçısı Anitta ve rapçi Djonga ise sahnede Brezilya forması giymekten imtina etmiyor. Formada logosu bulunan ABD'li ünlü marka Nike'ın Dünya Kupası formasına dair yaptığı kampanyada da yer alan Djonga, bir konserde "Açık alanda bu formayı giymek bir protesto eylemidir. Bolsonaro taraftarları, her şeyin kendilerine ait olduğunu düşünüyor; milli marşımıza sahip çıkıyorlar. Ama gerçek şu ki; her şey bizim, hiçbir şey onların değil" demekten geri durmuyor. 

İster solcu, ister sağcı olsun... Brezilya formasının siyasi bir simgeye dönüştürülmesi, her kesimden insanı endişelendiriyor. Onlardan biri olan Bolsonaro taraftarı Alessandra Passos, seçim gününe dair bir korkusunu dile getiriyor: "Ben bir vatansever ve sağcıyım. Sarı formamı giyerek oy vermeyi gerçekten istiyorum. Ancak seçmenler arasındaki gergin ortam nedeniyle, oylama gününde giymekten korkuyorum. O gün giymeyeceğim."  

Ülkedeki siyasi atmosfer, görüldüğü üzere her iki seçmen kitlesinden de insanları çok olumsuz bir şekilde etkiliyor. Dünyada Brezilya denilince, akla ilk gelen unsur futboldur. Ve Sambacılar'ın "güzel oyun" dedikleri futbolu da yakaları yeşil sarı forma ve mavi şortlardan oluşan kombinasyonuyla özdeştir. Pele'den Zico'ya, Ronaldinho'dan Neymar'a kadar, bu böyledir. 

Peki o formayı Dünya Kupası'nda taşıyacak futbolcular ne düşünüyor bu bölünme için? Tottenham'da oynayan Brezilyalı milli golcü Richarlison, "Siyasi çağrışımlar, Brezilyalıları forma ve bayrağından kopartıyor. Ülkenin ortak kimliğinin bir kısmı ortadan kaldırılıyor. Bir taraftar, futbolcu ve Brezilyalı olarak, onlarla aramızdaki özdeşliği tüm dünyaya yaymak için elimden gelenin en iyisini yapıyorum. Hepimizin Brezilyalı olduğumuzu ve [her şeyin üstünde] Brezilya kanına sahip olduğumuzu kabul etmenin önemli olduğuna inanıyorum."

Tedarikçi Nike da kampanyalarla ortaya çıkan bu bölünmenin önüne geçmeye çalışıyor! Firma, yaptığı yeni forma reklamında Brezilya'daki siyasi yelpazenin farklı taraflarından kişilikleri buluşturuyor. Reklam, "birlikteliğe" vurgu yaparken, klasik sarı formanın 210 milyondan fazla Brezilyalıyı temsil ettiğini "Bizimdir" sloganıyla anlatıyor. Sarı yeşilli formanın politikleşmesi nedeniyle piyasa çıktıktan sonra hemen tükenen formaysa, mavi renkli deplasman forması oldu!

Yeşil-Sarı Hareketi ise Dünya Kupası'nın Brezilyalıları yeniden klasik sarı formaya döndüreceğini düşünüyor. Grubun kurucularından Luiz Carvalho, "Brezilya'nın sarı formasının öldüğü konusunda ısrar edenlerle aynı fikirde değiliz, sadece siyasi çatışmalar için bir bahane olarak kullanıldığını görmek üzücü. Ekim'deki seçimlerde ne olursa olsun, her zaman olduğu gibi paylaştığımız sevgi galip gelmeli" diyor.

Son sözü yine Profesör Gamba Torres söylüyor: "Brezilyalılar formayı siyasetten ayırmalı. Bir forma sadece bir formadır. Tabii ki anlamları var ancak sonuçta belirli bir hükümeti temsil etmiyor. Hükümetler gelir ve gider; ama ülkemiz ve ekibimiz her zaman var olacaktır." Evet, Ekim'deki siyasi seçim Kasım'daki Dünya Kupası'nda Brezilya'nın formasının rengini de etkileyecek: Sarı mı mavi mi?

Bayrak, milletleri uluslararası alanda temsil eden en önemli semboldür. Ve her ülke için bayrak ve onun renkleri kutsaldır. Peki Brezilya'yı bugün iki ayrı kampa bölen bayrağı ve üzerindeki renkler neyi ifade ediyor? Brezilya bayrağındaki sarı renk, topraklarında cömertçe bulunan altını simgeliyor. Mavi renk denizi, yeşil de ormanları temsil ediyor. Bayraktaki yan yatmış eşkenar dörtgen Habsburg hanedanını, yıldızlı koyu mavi daireyse ülkenin bağımsızlık gününde başkent Rio De Janeiro’nun uzaydan görünüşünü simgeler. Bayraktaki 27 yıldızsa, ülkedeki federal bölgeleri anlatıyor...