Şeytani düzenin adamı: Gianni Infantino

Hüseyin Özkök-AJANSSPOR

FIFA Başkanı Gianni Infantino, 26 Ekim 2015’te FIFA Başkanlığı için adaylığını açıkladığında aslında yalnızca UEFA’daki başkanı Michel Platini’nin cezası bitene kadar “yedek başkan” rolü oynamayı planlıyordu. Infantino o dönem Platini’ye verilen ceza biter bitmez başkanlığı bırakacağını ve yeni bir seçime gideceğini söylemişti. Ancak Platini’nin cezası 8 yıla çıkartılınca bir anda kendini gerçek aday olarak buldu. FIFA tarihinin en çok adaylı başkanlık seçiminde ilk turda 207 üyenin 88’inin oyunu alırken ikinci turda rakibi Suudi Arabistanlı aday Salman bin Ibrahim Al Chalifa’ya 115 oyla üstünlük sağlayarak FIFA Başkanı seçildi.

Paraya odaklı başkan

Bu seçimle birlikte FIFA üyeleri aslında uçuk fikirleriyle futbol dünyasının başına dert olacak ve her projesi, sakıncalarına bakmadan, paraya odaklı bir başkan seçtiklerini bilmiyorlardı. Para kaynağı da Körfez sermayesiydi ve projelerin finansörleri hep o bölgeden geliyordu.

Dünya Kupası'nda takım sayısını arttırma planı

Başkanlık seçimi öncesinde Infantino, Dünya Kupası’ndaki takım sayısını arttıracağı ve federasyonlara FIFA tarafından yapılan gelişim yardımını iki katına çıkartacağı söylemiyle özellikle Afrika, Asya, Okyanusya ve Orta Amerika ile Karayip ülkelerini kendine çekmişti ama bu durum tam olarak tehlikenin ta kendisiydi. Çünkü Avrupa ve Güney Amerika’nın domine ettiği dünya futbolunda diğer kıtaların konfederasyonları futbol pastasından çok daha fazla pay almak istiyorlardı ve onları FIFA Genel Kurulu’ndaki oyları çoğunluğu sağlıyordu. İşte Infantino’nun FIFA Genel Kurulu’ndan istediği kararları çıkartmak için en büyük kozu da buydu.

24 takımlı yeni turnuvanın yeri neresi olacak?

Infantino’nun en önemli projelerinden biri 24 takımlı Kulüpler Dünya Kupası’nı 8’i Avrupa’dan 24 takımla düzenlemekti ve bunun kararını UEFA ve CONMEBOL’ün “takvim sıkışıklığına yol açacak” tepkilerine rağmen çıkarttı. 24 Takımlı ilk turnuvanın 2020’de Çin’de yapılması planlanmıştı. Ama FIFA pandemi nedeniyle iptal edilen organizasyonun eski haliyle 2021 yılı Aralık ayında Japonya’da düzenlenmesi kararını verdi. Olimpiyatlar ve Paralimpik Oyunları’nın ardından Japonya kısa bir süre önce pandemi koşullarının ağırlaştığını öne sürerek turnuvayı düzenleyemeyeceğini FIFA’ya bildirdi. Turnuvanın nerede yapılacağı henüz belirlenmezken Güney Afrika, Birleşik Arap Emirlikleri ve Brezilya’nın adaylar arasında olduğu dillendiriliyor.

48 takımlı Dünya Kupası'nda 80 maç olacak

Infantino, bir diğer sözü olan 48 takımlı Dünya Kupası’nın kararını da bu dönemde aldırdı. Bununla birlikte 2026 yılında Meksika, ABD ve Kanada tarafından ortaklaşa düzenlenecek turnuva 48 takımla oynanacak. Takım sayısının artmasıyla grup sayısı 16’ya çıkarken her grup 3’er takımdan oluşacak ve artık zorunlu olarak gruplar sonrasında son 16 turu ile devam edecek. Daha önce finale kadar 64 olan maç sayısı 80’e çıkacak.

Fikir babası Wenger

Şimdi gelelim yazımızın asıl ama dünyada en çok tepki çeken konusuna. Erkek ve Kadınlar Dünya Kupası turnuvalarının iki yılda bir oynanması tartışmalarına...

İki yılda bir Dünya Kupası’nın fikir babası herkesin tanıdığı bir isim. 22 yıl süreyle Arsenal’de çalıştıktan sonra 2017/18 sezonu sonunda ayrılan Fransız teknik direktör Arsene Wenger. Wenger, FIFA Başkanı Gianni Infantino tarafından 2019 Kasım ayında FIFA Küresel Futbol Gelişim Direktörü unvanıyla göreve getirildi. Wenger’in bu pozisyonda tam olarak ne gibi çalışmalar yaptığı tam olarak bilinmese de ünlü teknik direktör ilk önemli fikrini açıklayarak futbol dünyasını karıştırdı.

Futboldaki takvim sorunu

Hepimizin bildiği gibi futbol takvimi çok sıkışık ve bu sıkışıklık nedeniyle hem FIFA hem de UEFA uzun süredir ciddi anlamda eleştiri altında. Özellikle FIFA’nın her 4 yılda bir düzenlediği uluslararası maç takviminde yer alan 5 milli takım arası futbolcuların yükünü daha da fazlalaştırıyor. Milli takım aralarının azaltılması gerektiği sıklıkla dile getiriliyor.

Bu bağlamda Arsene Wenger, 2024’de sona erecek ve 2025’den itibaren yeniden düzenlenecek 4 yıllık uluslararası maç takviminde 5 yerine (Eylül, Ekim, Kasım, Mart, Haziran) milli takım aralarının 1 çok uzun veya 1’i daha uzun 2 araya indirilmesi, bunun yanında erkekler ve kadınlarda Dünya Kupası organizasyonlarının çift yıllarda kıta organizasyonlarının da tek yıllarda olmak üzere 2 yılda bir yapılması önerisini getirdi. Wenger verilecek aralarda ise, gereksiz milli maçlar yerine sadece sıkıştırılmış eleme maçlarının oynanmasının seyahat sayısını azaltacağı bunun da futbolcuların yükünü hafifleteceği ve dolayısıyla tek çözümün bu olduğu fikrinde

Infantino'nun gözünde dolar işaretleri çaktı!

Wenger’in bu fikri doğal olarak Infantino’nun gözlerinde adeta dolar işaretleri çakmasına yol açtı. Öyle ya, iki yılda bir Dünya Kupası demek çok sayıda maç ve gelirlerin artması demek. Göreve geldiğinden bu yana tamamen paraya odaklı, bazıları saçma projeler peşinde koşan İsviçreli FIFA Başkanı, bu fikri konfederasyonlarla paylaşmadan dünyaya duyurdu. Bunun üzerine Suudi Arabistan Futbol Federasyonu, bu planın üzerinde çalışılması teklifi ile FIFA’ya bir başvuru yaparak bu düşünceyi resmileştirdi. Yani tam da her zaman yakın ilişkiler içinde oldukları Infantino’nun istediği şeyi yaptı.

Avrupa kıskanılıyor

Dünya futbolunda hepimizin malumu Avrupa futbolunun yeri her anlamda diğer kıtalardan çok farklıdır. Avrupa Şampiyonası ve Şampiyonlar Ligi gibi çok yüksek gelirler getiren iki büyük organizasyona ve dünya çapında çok sayıda kulüp takımı ve milli takıma sahip Avrupa futbolunun patronu UEFA, diğer konfederasyonlar tarafından biraz da kıskançlıkla takip edilir. Çünkü onlar futbol pastasından aldıkları paydan memnun değillerdir ve kendi organizasyonlarının gelirleri Avrupa’nın çok çok altında kalır. İki yılda bir düzenlenecek Dünya Kupası onların gelirlerinin ciddi oranda artması anlamını taşımakta. Bu nedenle UEFA ve Güney Amerika Konfederasyonu CONMEBOL dışındaki konfederasyonlar bu fikre adeta balıklama atlamış durumdalar. CONMEBOL tarafından 10 Eylül günü yapılan resmi açıklamada ise uluslararası maç takviminin böyle bir plana izin vermeyeceği ve daha fazla sıkışıklık yaratacağı belirtildi. Ayrıca diğer spor ve turnuvalarından bundan etkileneceğinin altı çizildi.

Avrupa'nın geliri düşecek

Gerçekten de özellikle Avrupa’da yapılan yorumlarda 4 yılda bir yapılan turnuvaların daha sık yapılmasının turnuvaların hem değerini düşüreceği hem de kadın futbolu ve başka spor organizasyonlarıyla birlikte Olimpiyatların da etkileneceği belirtilirken, turnuva sayısının artması sponsorlar ve yayın kuruluşlarının dağıtacağı paraları yeniden düzenlemesine yol açacağı ve şu andaki gelirlerin düşeceği öngörülüyor. Özellikle de amatör spor yayınlarının etkilenmesiyle o sporların gelirlerinin de hissedilir derecede düşeceği anlamına geliyor. Diğer yandan UEFA’nın büyük gelir elde ettiği Avrupa Şampiyonası’nın değerinin de düşeceğine kesin gözüyle bakılırken yeni gelir kaynağı Uluslar Ligi’nin ortadan kalkacağı tahmin ediliyor.

Ceferin plana karşı çıkıyor

UEFA’dan henüz resmi bir görüş açıklanmamasına karşın Başkan Aleksander Ceferin verdiği röportajlarda FIFA’nın planına şiddetle karşı çıkıyor. Her yaz kesintisiz bir turnuva oynatmanın futbolcular için aşırı zor olduğunun altını çizen Sloven Başkan, işi boykota kadar vardırabileceklerini de ifade ederek CONMEBOL’ün de bu boykota katılacağını tahmin ettiğini söylüyor. Ancak UEFA Başkanının da kendi turnuvalarının çıkarlarını korumak istediği açık.
Avrupa’nın büyük ligleri, federasyonları, Avrupa Kulüpler Birliği ECA, Avrupa Ligler Birliği ve Dünya Ligler Forumu gibi kurumlar da bu fikre karşı. Almanya Futbol Federasyonu da son yapılan yönetim kurulu toplantısı sonrasında Dünya Kupası’nın 2 yılda bir düzenlemesine kesinlikle karşı olduğunu açıkladı.

FIFA’nın eli “görece” güçlü

FIFA Başkanı Ginanni Infantino için Dünya Kupası’nın 4 yılda bir ulaşılması zor, özel bir turnuva olması tahmin edileceği gibi önemli değil. Onun için ilk önce gelecek para önemli. Bu bağlamda FIFA Genel Kurulu’nda elinin kuvvetli olduğunu söylemek gerekiyor. O her ne kadar “FIFA’da demokrasi var” dese de bu söylemlerin bir nedeni var. FIFA’nın 211 üyesinden 146’sı büyük ihtimalle onun yanında yer alacak. UEFA’nın 55 CONMEBOL’ün 10 üyesinin bu kararda etkisi olmayacak. Bazı ülkelerin kulüplerin üye sayısından daha az nüfusu olsa da yine de 1 oyları var. FIFA Başkanı işte bu nedenle demokrasi söylemlerini çok rahat dile getiriyor.

Dünya Kupası boykot edilir mi?

Eğer bu proje FIFA tarafından kabul edilirse UEFA ve CONMEBOL için tek seçenek Dünya Kupası’nı boykot etmek. Zaten ülkelerin Dünya Kupası’na katılmak gibi bir zorunluluğu kurallarda yazmıyor. Ancak her iki konfederasyon da üye ülkeleri elinde tutmak ve ayrışma olmamasını sağlamak zorunda. Çünkü FIFA bu 65 ülkenin ayrışması için çalışıp özellikle bazı küçük futbol ülkelerini kendisine çekmeyi deneyecektir. Yine de her şeye rağmen Avrupa ve Güney Amerika’nın büyük futbol ülkeleri boykota katıldığı takdirde FIFA’nın çaresiz kalacağı çok açık. Çünkü onların katılımı olmadan düzenlenecek bir organizasyonun değeri minimuma inecektir.

Kulis çalışmaları başladı

Bu bağlamda Infantino ve Wenger kulis çalışmalarına çok çabuk başladılar. Wenger tüm kıtalardan eski efsane futbolculardan oluşan 80 kişilik bir grubu geçtiğimiz günlerde Katar’da bir araya getirerek yeni projenin “görüş alışverişi” etiketiyle reklamını yaptı. Bu toplantıya katılanlar da projenin ne kadar doğru olduğunu açıklamaya şimdiden başladılar. Katılımcıların çoğunluğunun TV yorumcusu ve sıklıkla düzenlenecek turnuvaların onların yararına olduğunun da altını çizmemiz gerekiyor. (Liste aşağıda)

Bütün bunların ardından FIFA 30 Eylül Perşembe günü 211 üye ülkenin katılacağı online bir toplantının duyurusu yaptı. Açıklamada yapılacak tartışmada futbolun, oyuncu, antrenör, taraftarlar dahil tüm unsurlarının görüşlerinin dikkate alınacağı bildirildi.

Sonuç olarak şahsen FIFA’nın Avrupa ve Güney Amerika’daki direnç devam ettiği sürece bu projeyi hayata geçirmesinin çok zor olduğunu düşünüyorum. 1999 yılında 2 yılda bir Dünya Kupası yapılması yine gündeme gelmiş ve gelen tepkiler üzerine o zamanki başkan Sepp Blatter, “bu projeyi çok uzun yıllar açılmamak üzere bir kutunun içine koyup kaldırıyorum” açıklamasını yapmıştı.

Moda tabiriyle “şeytani düzenin” adamı Infantino’nun kutuyu tekrar açma çabalarının sonuç vermeyeceği düşüncesindeyim.

Wenger’in efsaneler grubu

Ali Al-Habsi (Umman), Emmanuel Amuneke (Nigeria), Jared Borgetti (Meksika), Tim Cahill (Avustralya), Youri Djorkaeff (Fransa), Avram Grant (İsrail), Sami Khedira (Almanya), Alexi Lalas (ABD), Marco Materazzi (İtalya), Ryan Nelsen (Yeni Zelanda), Nuno Gomes (Portekiz), Roberto Carlos (Brezilya), Ronaldo (Brezilya), Mikaël Silvestre (Fransa), Peter Schmeichel (Danimarka), David Suazo (Honduras), David Trezeguet (Fransa) Pablo Zabaleta (Arjantin) Sami Al-Jaber (Suudi Arabistan), Alessandro Altobelli (İtalya), Iván Córdoba (Kolombiya), Didier Drogba (Fildişi Sahili), Gelson Fernandes (İsviçre), Geremi Njitap (Kamerun), Mustapha Hadji (Fas), Keisuke Honda (Japonya), Júlio César (Brezilya), Jürgen Klinsmann (Almanya), Javier Mascherano (Arjantin), Lothar Matthäus (Almanya), Faryd Mondragón (Kolombiya), Jay-Jay Okocha (Nijerya), Michael Owen (İngiltere), John Terry (Eİngiltere), Yaya Touré (Fildişi Sahili), Marco van Basten (Hollanda), Antonio Valencia (Ekvador) Javier Zanetti (Arjantin).

Konfederasyonların üye sayıları

• Avrupa (UEFA): 55
• Afrika (CAF): 54
• Asya (AFC): 46
• Orta Amerika (CONCACAF): 35
• Okyanusya (OFC): 11
• Güney Amerika (CONMEBOL): 10
• Toplam: 211